Na enkele jaren intensief ontwikkelen is het nieuwe Nederlandse designlabel Brothers and Sons klaar om de wereld te veroveren. Een prijs voor ‘best product’ heeft het jonge label al op zak met de Alumni collectie. De presentatie in Milaan aan de via Savona 35 tijdens ’s werelds grootste meubelbeurs, de Salone del Mobile, zet die internationale ambitie kracht bij. “Zodra iemand zegt dat iets moeilijk is, dan vind ik het pas interessant worden.”

Initiatiefnemer Jasper Broeders had een onvoldaan gevoel bij een verharde markt waar veel aandacht voor aanbestedingen met goedkopere producten was. In deze verharde markt lag de focus op producten met een kortere terugverdientijd dan producten waar emotie, creativiteit, innovatie en ambacht in combinatie met moderne productie technieken ontwikkeld werden. Deze markt zorgde ervoor dat een latente wens om een eigen label te ontwikkelen versneld werd omgezet werd in het uitvoeren ervan.

Jasper Broeders

Toen de mogelijkheid zich voordeed om in Milaan op een toplocatie, schuin tegenover Moooi een presentatieruimte van ruim 650 vierkante meter te boeken, hoefde Jasper Broeders niet lang na te denken. “Die kans kon ik niet laten lopen.” Het zegt veel over de manier van werken én het geloof in zijn eigen kunnen. “Wie met Jasper spreekt over de collectie van Brothers and Sons raakt als vanzelf bijna net zo enthousiast als hijzelf”, zegt Laura van der Net interieurarchitect bij Brothers and Sons.

De ontwikkeling van de nieuwe producten heeft de nodige inspanning en veel doorzettingsvermogen gekost. “We hebben bewust niet gekozen voor de gemakkelijke weg. Dat levert alleen maar producten op die op elkaar lijken en bovendien ook nog eens gemakkelijk zijn na te maken. Wij willen juist producten die met passie zijn ontworpen en gemaakt. Dat past ook beter bij mij. Wanneer iemand tegen mij zegt dat iets niet kan, dan vind ik het pas interessant worden. Dan zoek ik net zo lang door of investeer extra tot het wel kan. Dat maakt een product volgens mij ook een stuk interessanter”, zegt Jasper Broeders.

Emotie
Brothers and Sons is een initiatief van Jasper Broeders waarin hij met zijn team nauw samenwerkt met ontwerpers zoals Jesse Visser, Geke Lensink en inmiddels Thomas Eurlings. Na een min of meer toevallige ontmoeting op de Dutch Design Week een paar jaar geleden, vond het team van Brothers and Sons en de ontwerpers Visser en Lensink elkaar in de passie voor design én in de ambitie om het anders en beter te doen. Simpelweg door een stap extra te zetten. Of twee als dat nodig mocht zijn.

Een jaar later resulteerde die ontmoeting in de oprichting van het merk eQ+ waarin Broeders een aantal ontwerpen van Visser en Lensink onderbracht. “De naam, eQ+, was een verwijzing naar de emotie die wij in de producten wilden brengen”, zegt Broeders.

Anno nu werkt het team van Broeders nog steeds nauw samen met Visser en Lensink, die als art directors intensief bij het inmiddels naar Brothers and Sons omgedoopte merk betrokken zijn. “Op een gegeven moment vond ik niet meer dat eQ+ de lading van de collectie dekte. De nieuwe naam doet meer recht aan de gezamenlijkheid waarmee we de ontwerpen ontwikkelen en produceren. Bovendien past het beter bij de internationale ambitie die we met het merk hebben”, zegt Broeders.

Milaan
In Milaan wordt de Brothers and Sons collectie onder de noemer ‘Elegant & Sturdy’ gepresenteerd. “We willen laten zien dat door met kleuren, bekleding en materiaal te spelen onze collectie steeds een andere uitstraling krijgt en zich thuis voelt in elke omgeving. Om die kwaliteit nog verder te benadrukken hangen we in de etalage premium, goudkleurige uitvoeringen van de Alumni collectie”, zegt Broeders.

“Ook dat viel trouwens nog niet mee”, vertelt Broeders. “Een stoel goudkleurig maken is gemakkelijk, maar om het zo te doen dat de coating sterk genoeg is om ook daadwerkelijk te gebruiken, bleek een heel ander verhaal.”

Broeders kijkt uit naar de presentatie in Milaan die op dinsdag 4 april opent (pers, 3 april 14.00/19.00 uur). “We zijn er klaar voor”, besluit Broeders.

Het Rotterdamse museum Boijmans van Beuningen staat met de expositie ‘De klant is Koning’ tot 17 februari volgend jaar stil bij het honderdjarige bestaan van meubelbedrijf Gispen. Grondlegger en naamgever van het bedrijf Willem Hendrik Gispen wordt vaak in één adem genoemd met andere bekende ontwerpers van de nieuwe zakelijkheid zoals Rietveld en Mart Stam. Maar naast ontwerper bleek Gispen vooral ook ondernemer.

Gispen is bekend geworden met zijn stalen buismeubelen en de enorme collectie Giso-lampen die in de jaren rond de oorlog een begrip waren. Sommige van zijn ontwerpen bleken zo sterk en tijdloos, zoals de ‘zwevende’ stoelen zonder achterpoten, dat deze tot op de dag van vandaag nog steeds worden verkocht. Maar dat juist deze stoelen niet meer door het bedrijf Gispen worden gemaakt en verkocht, maakt ook direct duidelijk dat er een onderscheid moet worden gemaakt tussen de ontwerper en de onderneming Gispen.

Gispen Specials
Museum Boijmans van Beuningen doet dat met de expositie ‘Gispen Specials – De Klant is Koning’ ook door de geschiedenis van het bedrijf te vertellen aan de hand van onbekende Gispen ontwerpen die allemaal speciaal op verzoek van klanten zijn geproduceerd. Verwacht dus geen parade van stalen buismeubelen zoals we die uit de woonboekjes kennen.

In het begin ontleende Gispen, die 1916 een ijzersmederij had overgenomen, zijn bestaansrecht aan de samenwerking met bevriende architecten. Zijn eerste producten leken in de verste verte niet op de strakke functionele ontwerpen die het bedrijf uiteindelijk beroemd zouden maken. De smeedijzeren kroonluchter die op de expositie te zien is, die hij in de beginperiode voor de Waalse Kerk in Rotterdam maakte is sierlijk en weelderig van vorm.

Pianolampje
In de jaren twintig komt Gispen in aanraking met de stroming nieuwe zakelijkheid en krijgen zijn ontwerpen de strakke en functionele vormen die we nu nog kennen. Overigens is Gispen daarbij niet altijd even oorspronkelijk en authentiek te werk gegaan. Zo maakte hij samen met de bevriende architect J.J. Oud een pianolampje als huwelijkscadeau voor een andere vriend. Niet veel later besloot Gispen het lampje, uitdrukkelijk tegen de zin van Oud in, in productie te nemen. Tot een rechtszaak kwam het niet.

Thonet, een Duitse producent van stalen buismeubelen, deed dat wel. Zij hadden begin jaren dertig een ontwerp van Mart Stam op de markt gebracht: Een stalen buisstoel zonder achterpoten. Gispen had echter het prototype gemaakt en een bleef doorsleutelen aan de proporties van dat ontwerp. Toen Gispen uiteindelijk de 101 op de markt bracht werd hij voor de rechtbank door Thonet van plagiaat beschuldigd. De rechtbank stelde Gispen echter in het gelijk omdat deze oordeelde dat het hier niet ging om een auteursrechtelijk beschermd ontwerp maar om een technische vinding. Het zijn juist deze achterpootloze stoelen, hij maakte er direct ook fauteuils van, die Gispen bekend maakte bij het grote publiek.

Vrienden
Hij werd daar bovendien bij geholpen door zijn bevriende architecten. Dankzij het flexibele productieproces was Gispen in staat om in kleine oplages te produceren waar zij graag gebruik van maakten. De inrichting van de Van Nelle fabriek in Rotterdam is daarvan wellicht het beste voorbeeld en is inmiddels op de Unesco wereld erfgoedlijst terecht gekomen. Bijna de gehele inrichting komt uit de fabriek van Gispen en is speciaal met dat doel gemaakt.

Breuk
Tijdens de crisis in de jaren dertig heeft het bedrijf nieuwe investeerders nodig die het ook krijgt. De fabriek verhuist naar Culemborg en Gispen zelf krijgt een directeur naast zich waar hij mee moet samenwerken. Dat gaat tot een paar jaar na de oorlog goed. Dan vertrekt Willem Hendrik Gispen met ruzie bij zijn eigen bedrijf. Onder de naam Kembo (Kom eerst maar bij ons) blijft hij meubels ontwerpen.

Het bedrijf Gispen gaat zich ondertussen meer richten op meubels voor kantoren en doet daarbij ook de rechten van de beroemde stalen buismeubelen van de hand. Zo verzorgt Gispen in 1988 bijvoorbeeld de inrichting van het antroposofisch ontworpen gebouw van de Gas Unie in Groningen.

Woonkamer
Wanneer na de eeuwwisseling de grenzen tussen de kantoormarkt en de particuliere markt een beetje beginnen te vervagen waagt ook Gispen zich weer aan een collectie voor de woonkamer. In eerste instantie heet deze NGispen maar wordt later omgedoopt tot Gispen Design collectie. Gispen stelt daarvoor ontwerper Richard Hutten als art director aan. Veel ontwerpen zijn dan ook van zijn hand waarvan de Dombo beker (ook wel Domoor genoemd) wellicht de bekendste is.

Wat de tentoonstelling in museum Boijmans en Van Beuningen goed laat zien is dat het bedrijf Gispen tot op de dag van vandaag het denken in ‘Specials voor de klant’ nooit helemaal is verloren. Voor wie door de zalen loopt kan dat in eerste instantie een beetje bevreemdend werken. Er is namelijk niet direct sprake van een feest der herkenning. Dat feestje vier je beter aan de overkant van de straat waar Huis Sonneveld, gebouwd in de jaren dertig en ingericht door Gispen, volledige gerenoveerd en opengesteld is voor het publiek. Daar vindt je wel de stalen buismeubels en Giso lampen die het merk zo beroemd maakten. Gezamenlijk geven Huis Sonneveld en de tentoonstelling ‘Gispen Specials – De klant is Koning’ niet alleen een mooi beeld van de geschiedenis van het merk en haar oprichter, maar laat het vooral ook zien dat het terecht is dat Gispen onderdeel is geworden van ons collectieve geheugen.

Meer informatie:
www.boijmans.nl
www.gispen.com

Stalen buismeubelen van Gispen:
www.dutchoriginals.nl

Kembo collectie van de hand van Gispen:
www.lensvelt.nl